B1 – Halloween, euskal ohitura? 2

Hurbiltzen ari da Halloween gaua, baina gertakari komertzialetik urrunduz, gero eta gehiago aipatzen da ospakizun horren jatorria. Alabaina, Euskal Herrian ere, tradiziozko besta hori aspalditik agertzen da egutegietan.

Azken urteetan usu entzun da Halloween Estatu Batuetatik heldu den tradizioa dela. Alta, tradizio hori biziki errotua zen Euskal Herrian eta oro har Europako xoko anitzetan. Dirudienez, 1950eko hamarkadan, gure herri eta eskualde anitzetan oraindik bizirik zen ohitura hori. Linean atzeman daitezke Orioko, Bermeoko eta Oñatiko lekukotasun zenbait, adibidez.

Oier Araolaza antropologoak bildu ditu lekukotasun zenbait. Bistan da, Euskal Herrian besta horri ez zaio sekula Halloween izena eman, Gau beltza edo Arimen gaua baizik. Hala ere, iduri du tradizioen aldetik ez zela gaur ezagutzen dugunaz oso urrun (kutsu komertziala kenduz): iluntzean haur eta gazteek bide bazterretan arbi eta kuia hustuetan kandelak ezkutatzeaz gain, etxez etxe eske errondak egiten zituzten, kantuz, neguan ospatzen diren beste besta anitzetan bezala. Hori dena heriotzari lotu giroan egiten zen (arimak, mamuak, hildakoak…).

Lehengo ohitura horren berri harturik, gero eta Euskal Herriko xoko gehiagotan erabaki da arimen gauaren berriz ospatzea, eredu amerikarraren alternatiba gisa: Mutrikun, Oiartzunen, Lekeition, Basusarrin, Itsasun…

https://mintzalasai.eus/eu/actu/actu_euskara/3906-halloween_une_tradition_basque